Rasoul Asadzadeh

برای همه ما پیش می‌آید که در یک لحظه تصادفی از زندگی‌ روزمره و تکراری‌مان، دست از کار می‌کشیم و از خودمان می‌پرسیم واقعا زندگی همین چیزی است که من سپری می‌کنم؟‌ آیا هدف و غایت بودن من در این دنیا همین شغل است؟ همین خانواده است؟ همین درآمد و دارایی‌هایی است که دارم؟ آیا چشم اندازی که برای آینده دارم همینی است الان هستم؟ در واقع چیستی زندگی و اهداف ما در مدت زمان نامعلومِی که زنده هستیم سوال بزرگی برای همه ماست. شاید این جمله کلیشه‌ای را شنیده باشید " زندگی همین روزهایی است که منتظریم بگذرند تا به یک نقطه موهوم به نام خوشبختی برسیم " بیشتر ما همیشه منتظریم یک اتفاق بزرگ بیافتد تا ما به خواسته‌مان از زندگی برسیم. گاهی ما آدم‌ها گمان می‌کنیم دستاوردهای ما تضمین کننده حال خوب، خوشبختی و معنای زندگی‌ هستند. پول بیشتر، املاک بیشتر، جایگاه اجتماعیِ بهتر از نظر عرف، مسافرتِ بیشتر، تحصیلاتِ بیشتر، شغل بهتر، داشتن روابط عاطفی یا جنسی بیشتر، و هرچیزی که بشود صفات بهتر و بیشتر را به آن اضافه کرد... اما واقعیت این است که احساس خوشبختی و یافتن معنا در زندگی یک فرمول و نسخه ثابت برای همه آدم‌های جهان ندارد... ویم وندرس کارگردان آلمانی در فیلم روزهای عالی تلاش کرده‌ تا در باره این چیزها حرف بزند. فیلم، روزمرگی‌های یک‌ مرد میانسال ژاپنی است که شغلش نظافت توالت‌های عمومی در پایتخت ژاپن است. در این اثر بارها چرخه تکراری خوابیدن، بیدار شدن، مسواک زدن و شیفت کاری نقش اول داستان به تصویر در می‌آید ولی به جای ملال و کلافگی، بیننده را مبهوت و مسخ می‌کند. این فیلمِ کم دیالوگ به قدری زیبا ساخته شده و نور، رنگ، موسیقی و اکت بازیگر نقش اول چنان فاخر و هنرمندانه است که گزافه نیست بگویم روزهای عالی یکی از باارزش ترین فیلم‌های چند سال اخیر است. روزهای عالی در عین سادگی، اثری هنرمندانه، فلسفی و هستی شناسانه است، پیچیدگی رابطه انسان با خودش، با اعضای خانواده و پافشاری بر علایق اصیلی مانند مطالعه و عشق ورزیدن به هنری چون موسیقی و عکاسی در کنار گذران زندگی به مخاطب یادآوری می‌کند " بله زندگی همین روزهای عادی و معمولی عمر و انتخاب‌های ما برای چگونه پر کردن اوقات‌مان است " وندرس در این اثر فوق‌العاده نشان می‌دهد خلوتِ آدم‌های تنها و معمولی که فارغ ز هیاهوی جهان در لاک خودشان فرو رفته‌اند می‌تواند به زیبایی بهشت باشد...

آناتومی یک سقوط را می‌شود کارگاه فیلمنامه نویسی نامید. وقتی کلیشه خوب و درست باشد نتیجه کار از هر سنت شکنی و ماجراجویی بهتر از آب در می‌آید. این فیلم مثال خوبی برای این مدعاست. داستان خطی و ساده شروع می‌شود و ساده ادامه پیدا می‌کند و تمام می‌شود ولی عناصر داستانی به قدری درست و به جا استفاده شده که نتیجه فیلم تحسین‌‌برانگیز است. آناتومی یک سقوط، روایت یک زندگی مشترکِ سرد و از هم پاشیده است که کشته شدن مردِ داستان به شکلی مرموز، سبب می‌شود زن با اتهام قتل روبرو شود. فیلم در ظاهر و سطح، اثری پلیسی و جنایی است که بیشتر میزانسن آن در دادگاه می‌گذرد ولی در لایه‌های عمیق‌ترِ داستان، با واکاوی و کالبد شکافی روابط انسانی سر و کار داریم. در واقع آناتومی یک سقوط بیش از آنکه درباره کشف جرم و علت یابیِ سقوطِ مردِ کشته شده باشد، درباره کالبد شکافیِ یک رابطه از هم گسیخته است. این روزها بسیاری از زوج‌ها بدون آنکه از هم طلاق بگیرند، از هم جدا هستند. این جدایی لزوما نیاز به فاصله زیادی هم ندارد. بسیاری در خانه‌های جدا، اناق‌های جدا، تخت خواب‌های جدا و آنها که امکانش را ندارند در نیم متری هم و در دنیای ذهنی جداگانه زندگی می‌کنند. حتی در جوامع مدرن و از نظر اقتصادیِ قدرتمند هم برخی از زوج‌ها به دلایل متنوع طلاق نمی‌گیرند تا یک زندگی مشترکِ ذاتا تمام شده را تا یک نقطه نامعلوم ادامه دهند. این کار مانند نگه داشتن یک جسد مرده داخل یخچال فریزر خانه است. یک روزی باید آن را از خانه خارج کرد، در جایی دفن کرد، و از آن رها شد... آناتومی یک سقوط یک چنین وضعیتی است. زن و مرد داستان پس از مشکلات کلیشه‌ای که ممکن است برای همه زوج‌های کره زمین اتفاق بیافتد دچار یک انشقاق عمیق عاطفی با هم می‌شوند. سردی رابطه از یک سو و رقابت و حسادت‌های پنهان به یکدیگر از سوی دیگر سبب می‌شود زندگی مشترک آنها خیلی قبل‌ از ( ظاهرا خودکشیِ ) مرد تمام شده باشد... فیلم بدون زیاده گویی و زرق و برق اضافی یک اثر ماندگار و سترگ است و همین امروز با شایستگی تمام برنده جایزه گلدن گلاب برای بهترین فیلمنامه شد... بازی زاندرا هالر بازیگر آلمانی این فیلم هم‌ یک نقش آفرینی تحسین برانگیز است... #رسول_اسدزاده